Total Kalça Protezi Egzersiz Rehberi
Kalçanıza güç ve hareketlilik kazandıracak düzenli egzersiz ve günlük aktivitelere kademeli olarak dönüş, kalça protezi sonrası tam iyileşmeniz için önemlidir . Ortopedi cerrahınız ve fizyoterapistiniz, erken iyileşme döneminde günde 20 ila 30 dakika, hatta günde 2 ila 3 kez egzersiz yapmanızı önerebilir. Aşağıda gösterilen egzersizlerden bazılarını önerebilirler.
Bu kılavuz, fizyoterapistinizin ve ortopedi cerrahınızın gözetiminde yapacağınız egzersiz ve aktivite programınızı daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir. Güvenli iyileşmenizi sağlamak için gösterilen egzersizlerden herhangi birini yapmadan önce terapistinize veya cerrahınıza danışın.
Ameliyat Sonrası Erken Egzersizler
Aşağıdaki egzersizler, pıhtı oluşumunu önlemek için önemli olan bacak ve ayaklarınızdaki dolaşımı artırmaya yardımcı olacaktır. Ayrıca kaslarınızı güçlendirmeye ve diz hareketini iyileştirmeye yardımcı olurlar.
Egzersizlere mümkün olan en kısa sürede başlayın. Ameliyattan kısa bir süre sonra iyileşme odasında bunlara başlayabilirsiniz. İlk başta kendinizi rahatsız hissedebilirsiniz ancak bu egzersizler iyileşmenizi hızlandıracak ve ameliyat sonrası ağrınızı azaltacaktır.
Ayak bilek pompası
- Baldır ve kaval kaslarınızı kasarak ayağınızı ritmik olarak yukarı aşağı hareket ettirin.
- Bu egzersizi dinlenme odasında saatte 2 ila 3 kez; 2 ila 3 dakika boyunca gerçekleştirin.
- Televizyon izliyorsanız bu egzersizi her reklam arasında yapın.
Tamamen iyileşene ve ayak bileği ve alt bacaktaki şişlikler azalıncaya kadar bu egzersize devam edin.
Ayak Bileği Rotasyonları
- Bileğinizi içe ve dışa doğru (diğer ayağınıza doğru ve ardından diğer ayağınızdan uzağa doğru) hareket ettirin.
- Her yönde 5 kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz 3 dakika sürmelidir.
- Günde 3 ila 4 seans yapın.
Yatak Destekli Diz Bükme
- Ayağınızı kalçanıza doğru kaydırın, dizinizi bükün ve topuğunuzu yatağın üzerinde tutun. Dizinizin içe doğru dönmesine izin vermeyin.
- Dizinizi 5 ila 10 saniye boyunca maksimum bükülmüş pozisyonda tutun.
- Bacağınızı düzeltin.
- 10 kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz 3 dakika sürmelidir.
- Günde 3 ila 4 seans yapın.
Gluteal Setler
- Kalça kaslarınızı sıkın ve 5’e kadar sayın.
- 10 kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz 90 saniye sürmelidir.
- Günde 3 ila 4 seans yapın.
Abduksiyon Egzersizi
- Bacağınızı mümkün olduğu kadar yana doğru kaydırın ve sonra geriye doğru kaydırın.
- 10 kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz 90 saniye sürmelidir.
- Günde 3 ila 4 seans yapın.
Kuadriseps Setleri
- Uyluk kasınızı sıkın.
- Dizinizi düzeltmeye çalışın ve 5 ila 10 saniye tutun.
- Bu egzersizi 2 dakikalık bir süre içinde yaklaşık 10 kez tekrarlayın, bir dakika dinlenin ve ardından tekrarlayın.
- Uyluğunuz yorulana kadar devam edin.
Düz Bacak Kaldırma
- Yukarıdaki quadriseps setinde olduğu gibi, dizinizi yatakta tamamen düzleştirerek uyluk kasınızı sıkın.
- Bacağınızı birkaç santim kaldırın ve 5 ila 10 saniye tutun.
- Yavaş yavaş indirin.
- Uyluğunuz yorulana kadar tekrarlayın.
- Bu egzersiz 2 dakika sürmelidir.
Ayakta Egzersizler
Ameliyatınızdan kısa bir süre sonra yataktan kalkacak ve ayakta durabileceksiniz. İlk başta yardıma ihtiyacınız olacak, ancak gücünüzü yeniden kazandıkça bağımsız olarak ayakta durabileceksiniz. Bu ayakta durma egzersizlerini yaparken yatağınıza veya duvara tutturulmuş bir boru gibi sağlam bir yüzeye tutunduğunuzdan emin olun.
Ayakta Diz Kaldırma
- Ameliyatlı bacağınızı göğsünüze doğru kaldırın. Dizinizi belinizden daha yükseğe kaldırmayın. 2 veya 3 sanie tutun.
- Bacağınızı yere koyun.
- 10 kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz 3 dakika sürmelidir.
- Günde 3 ila 4 seans yapın.
Ayakta Kalça Abduksiyonu
- Kalçanızın, dizinizin ve ayağınızın düz ileriyi gösterdiğinden emin olun. Vücudunuzu düz tutun. Diziniz düz olacak şekilde bacağınızı yana doğru kaldırın.
- Ayağınızı tekrar yere basacak şekilde bacağınızı yavaşça indirin.
- 10 kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz 2 dakika sürmelidir.
- Günde 3 ila 4 seans yapın.
Ayakta Kalça Ekstansiyonu
- Ameliyatlı bacağınızı yavaşça geriye doğru kaldırın. Sırtınızı düz tutmaya çalışın. 2 veya 3 saniye tutun.
- Ayağınızı yere geri koyun.
- 10 kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz 2 dakika sürmelidir.
- Günde 3 ila 4 seans yapın.
Erken Etkinlik
Ameliyatınızdan kısa bir süre sonra hastane odanızda kısa mesafeler yürümeye ve günlük aktivitelerinizi gerçekleştirmeye başlayacaksınız. Bu erken aktivite iyileşmenize yardımcı olur ve dizinizin gücünü ve hareketini yeniden kazanmasına yardımcı olur.
Yürüme
Doğru yürüyüş kalçanızın iyileşmesine yardımcı olmanın en iyi yoludur. İlk başta yürüteç veya koltuk değneğiyle yürüyeceksiniz. Cerrahınız veya terapistiniz bacağınıza ne kadar ağırlık vermeniz gerektiğini size söyleyecektir.
- Ağırlığınızı yürüteç veya koltuk değneğiniz üzerinde eşit şekilde dengeleyerek rahat ve dik durun.
- Yürütecinizi veya koltuk değneklerinizi kısa bir mesafe ilerletin; daha sonra ameliyatlı bacağınızı diziniz düz bir şekilde ileriye doğru uzatın, böylece önce ayağınızın topuğu yere değsin.
- Bacağınızı ileriye doğru hareket ettirdikçe diziniz ve ayak bileğiniz bükülecek ve ayağınızın tamamı yere eşit şekilde yaslanacaktır.
- Adımı tamamladığınızda ayak parmağınız yerden kalkacak ve diziniz ve kalçanız bükülerek bir sonraki adımınıza doğru uzanabileceksiniz. Unutmayın, önce topuğunuza dokunun, ardından ayağınızı düzleştirin, ardından ayak parmaklarınızı yerden kaldırın.
- Mümkün olduğu kadar ritmik ve yumuşak bir şekilde yürüyün. Acele etmeyin. Eşit bir düzende yürümek için adımınızın uzunluğunu ve hızınızı gerektiği gibi ayarlayın.
- Kas gücünüz ve dayanıklılığınız geliştikçe yürümeye daha fazla zaman ayırabilirsiniz ve yavaş yavaş bacağınıza daha fazla ağırlık bindirebilirsiniz. 10 dakikadan fazla yürüyebildiğinizde ve ayakta desteksiz durabildiğinizde ve diziniz yürüteç veya koltuk değneği üzerinde herhangi bir ağırlık taşımayacak kadar güçlü olduğunda (genellikle ameliyatınızdan yaklaşık 2 ila 3 hafta sonra), tek kanedyen veya koltuk değneği kullanmaya başlayabilirsiniz. Kanedyen veya koltuk değneğini ameliyatınızın olduğu tarafın karşısındaki elinizde tutun. Ameliyatlı dizinizden topallamamalı veya eğilmemelisiniz.
Merdiven Çıkma ve İnme
Merdiven çıkma, aynı zamanda esneklik de gerektiren mükemmel bir güçlendirme ve dayanıklılık aktivitesidir.
- İlk başta destek için bir tırabzana ihtiyacınız olacak ve her seferinde yalnızca bir adım atabileceksiniz.
- Daima sağlam dizinizle merdivenlerden yukarı çıkın ve ameliyatlı dizinizle merdivenlerden aşağı inin.
- Gücünüzün ve hareket kabiliyetinizin çoğunu yeniden kazanana kadar, merdivenleri çıkmanıza yardımcı olacak birisinden yardım isteyebilirsiniz.
- Standart yükseklikten (16-18 cm) daha yüksek basamaklara tırmanmaya çalışmayın ve denge için daima bir tırabzan kullanın.
- Güçlendikçe ve hareket edebildikçe, merdivenleri yürüyerek çıkmaya başlayabilirsiniz.
İleri Seviye Egzersizler ve Aktiviteler
Ameliyat öncesi kalça problemlerinizden kaynaklanan ağrı ve ameliyat sonrası oluşan ağrı ve şişlik kalça kaslarınızı zayıflatmıştır. Ayrıca, kalça protezi öncesinde kalçanızın etrafındaki kaslar, kalçanız hareket etmediği için kısalıp gerginleşmişti. Tam bir iyileşme aylar sürecektir ve kaslarınızın yenilenmesi ve özgürce hareket eden yeni kalçanıza alışması zaman alacaktır. Aşağıdaki egzersizler ve aktiviteler kalça kaslarınızın tamamen iyileşmesine yardımcı olacaktır.
Bu egzersizler günde 4 defa 10 tekrar halinde yapılmalıdır. Bantın bir ucunu ameliyatlı bacağınızın bileğinin etrafına yerleştirin ve bantın diğer ucunu kilitli bir kapı veya ağır mobilya gibi sabit bir nesneye takın. Dengeyi sağlamak için bir sandalyeye veya bir boruya tutunun.
Elastik Bant Egzersizleri
Dirence Karşı Kalça Fleksiyonu
- Ayaklarınız biraz ayrık olacak şekilde ayakta durun.
- Ameliyatlı bacağınızı dizinizi düz tutarak öne doğru getirin.
- Bacağınızın önceki pozisyonuna dönmesine izin verin.
Dirence Karşı Kalça Abduksiyonu
- Bantın bağlı olduğu kapının yanında durun.
- Ameliyatlı bacağınızı yana doğru uzatın.
- Bacağınızın önceki pozisyonuna dönmesine izin verin.
Dirence Karşı Kalça Ekstansiyonu
- Bantın bağlı olduğu kapıya bakın.
- Bacağınızı düz bir şekilde geriye doğru çekin.
- Bacağınızın önceki pozisyonuna dönmesine izin verin.
Egzersiz
Egzersiz bisikletine binmek, kas gücünü ve kalça hareketliliğini yeniden kazanmanıza yardımcı olacak mükemmel bir aktivitedir.
- İlk olarak, koltuk yüksekliğini, diziniz neredeyse düz olacak şekilde ayağınızın alt kısmı pedala değecek şekilde ayarlayın.
- İlk başta geriye doğru ilerleyin.
- Yalnızca geriye doğru rahat bir bisiklet hareketi mümkün olduğunda ileri doğru sürüş yapın.
- Güçlendikçe (yaklaşık 4 ila 6 haftada), egzersiz bisikleti üzerindeki gerilimi yavaşça artırın. Günde 2 kez 10 ila 15 dakika egzersiz yapın ve yavaş yavaş haftada 3 ila 4 kez 20 ila 30 dakikaya kadar artırın.
Egzersiz Sonrası Ağrı veya Şişme
Egzersiz veya aktivite sonrasında kalçada ağrısı veya şişlik yaşayabilirsiniz. Bacağınızı kaldırarak ve havluya sarılı buz uygulayarak bu durumu hafifletebilirsiniz. Buz kullanıyorsanız 20 dakika boyunca dizin üzerine konulmalı ve 20 dakika boyunca çıkarılmalıdır; bu yaklaşık 2 saat arayla tekrarlanabilir.
Egzersiz ve aktivite, gücünüzü ve hareketliliğinizi sürekli olarak geliştirmelidir. Herhangi bir sorunuz veya sorununuz varsa ortopedi cerrahınızla veya fizyoterapistinizle ile iletişime geçiniz.