Omuz Ağrısının Sebepleri Nelerdir?
Omuz eklemi ağrısının birçok nedeni vardır. Omuz eklemi vücudun hareket genişliği en fazla eklemidir. Omuz eklemi skapula (kürek kemiği) ile humerus kemiği arasındaki eklem olup birçok kas, ligament ve bağ dokusu ile desteklenmektedir. Omuz eklemine birçok yapı katkıda bulunduğundan omuz sorunları da çok çeşitlilik göstermektedir. Omuz ağrısının nedenleri arasında tendon hasarları, kas yaralanmaları, kireçlenme, artrit, romatizmal ve romatizmal olmayan kireçlenmeler, kırıklar, burkulma, enfeksiyöz artrit (septik artrit), biceps tendiniti, rotator kaf (dödürücü manşet) yaralanmaları, adheziv kapsülit, kalsifik tendinit ve hematom bulunur.
Omuz Ağrısına Hangi Semptom ve Bulgular Eşlik Eder?
Omuz ağrısı ile ilişkili semptomlar nedene bağlı olarak şunları içerir;
- omuz hareketinde kısıtlanma,
- eklem ağrısı,
- omuz ekleminde şişlik,
- sıcaklık,
- omuz ekleminde ve çevresinde kızarıklık,
- hassasiyeti,
- omuz üzerine yatamama
- gece ağrıları.
Omuz Sorunlarında Tanı Nasıl Konulur?
Hekimler omuz ağrısının nedenini öykü ve fizik muayene ile teşhis eder. Omuzu içe, dışa, öne ve yukarı döndürmek gibi fizik muayene manevraları ağrıyı şiddetlendiren pozisyonları saptamak için kullanılabilir. Hassasiyet, iltihaplı alanlar üzerinde palpe edilerek ortaya çıkarılabilir. Omuz ekleminin hareket açıklığı elin baş üzerine hareketi, elin bele doğru hareketi ile değerlendirilir. Ağrı noktaları ve ağrıyı arttıran hareketler belirlenerek omuz ağrısının nedeni belirlenir. Şüphelenilen soruna yönelik spesifik testler yapılır. Görüntüleme yöntemlerinden direk grafiler, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) düşünülen soruna yönelik kullanılan tetkiklerdendir. Omuz travmalarında direk grafi ve BT ile kemik doku ayrıntılı değerlendirilebilirken, omuz eklemi ve çevresi bağ dokusu yaralanmalarında MR tanıyı desteklemek için sıklıkla kullanılmaktadır.
Sık Karşılaşılan Omuz Ağrısı Nedenleri
Sık karşılaşılan omuz ağrısı nedenleri arasında omuz impingement (sıkışma), rotator kaf (dödürücü manşet) yaralanmaları, biceps tendiniti, omuz laksitesi, bankard lezyonu, adheziv kapsülit ve eklem kireçlenmesidir.
Omuz İmpingement (Sıkışma)
Omuz ekleminde sıkışma omuz eklemini oluşturan humemrus ile akromion arasındaki alanın daralmasıdır. Birçok nedeni olmakla birlikte sıklıkla akromion alt ucunda oluşan çıkıntının alttaki yumuşak dokuları ezmesi ile bu bölgede ödem oluşmakta ve ağrıya yol açmaktadır. Özellikle kolu yana açmada, baş üstü aktivitelerde ağrı artmaktadır. Sıkışmanın erken evrelerinde steroid enjeksiyonları, trombositten zengin plazma (PRP) ve fizik tedavi uygulanırken, ileri evrelerde artroskopik debridman uygulanmaktadır.
Rotator Kaf (Dödürücü Manşet) Yaralanmaları
Omuzun yana açılmasını ve içe-dışa dönmesini sağlayan ve omuzun ön-üst-arka kısmını saran yapılardır. Subskapularis, Supraspinatus, İnfraspinatus ve Teres minör olarak isimlendirilen döndürücü manşet tendonları farklı nedenlerle yaralanabilmekte ve omuz ağrılarına neden olabilmektedir. Subskapularis tendonu daha sık yaralanmaktadır. Tendondaki patolojiler tendon çevresi ödem (tendinit), tendonda kısmi (parsiyel) veya tam kat (total) yırtık olarak sınıflandırılmakta ve tedavisi planlanmaktadır. Erken evre yaralanmalarda ilaç, soğuk uygulama, hareket kısıtlanması, fizik tedavi gibi tedavi yöntemleri kullanılırken ileri evre yaralanmalarda (tam kat yırtıklarda) sıklıkla cerrahi tedavi planlanmaktadır. Genel anestezi veya supraklaviküler blok (omuz ve kolun uyuşturulması) ile artroskopik olarak tendonun onarılması cerrahi olarak sık yapılan tedavilerdendir.
Biceps Tendiniti
Kolun ön kısmında bulunan biceps kasının iki başı bulunmakta ve uzun baş humerusun üzerinden seyrederek glenoidin üst kısmına yapışmaktadır. Humerusun üstünde seyrettiği yol boyunca kapsüler bir yapının içinde seyretmektedir. Düşme, aşırı kullanma ve eklemin zorlanması gibi birçok nedenle bu kılıf içinde ödem gelişmekte baze bu ödeme tendondaki yırtıklar da eşlik edebilmektedir. Anti-enflamatuar ilaçlar, soğuk uygulama, hareket kısıtlanması ve fizik tedavi uygulamaları ile sıklıkla tedavi edilebileceği gibi kronikleşen vakalarda steroid enjeksiyonu, trombositten zengin plazma (PRP) enjeksiyonu ve cerrahi tedavi seçenekleri de bulunmaktadır.
Bankard Lezyonu
Omuz ekleminin dengede kalmasını sağlayan en önemli yapılardan biri omuz yuvasının ön kısmında seyreden labrumdur. Tekrarlayan omuz çıkıklarında sıklıkla bu yapı kapsül ile birlikte yırtılabilmektedir. Oluşan yırtık sonrasında omuz başının yerinde durması zorlaşmakta ve özellikle baş üstü aktivitelerde omuz ağrısı ve tekrarlayan çıkıklar olabilmektedir. Yırtığın boyutuna göre fizik tedavi veya cerrahi tedavi gerekliliği planlanmaktadır.
Hill Saks Lezyonu
Omuz eklemi çıkıklarında omuz başı sıklıkla omuz yuvasının önüne çıkmaktadır. Öne çıkan omuz başı omuz yuvasının altında sıkışmaktadır. Omuz başının arkasında basıya bağlı olarak kemikte çökme oluşmakta ve buna hill saks lezyonu denmektedir. Hasarın büyüklüğüne göre tedavi planlanmaktadır.
Adheziv Kapsülit
Omuz eklemini saran eklem kapsülünün enflamasyonudur. Eklem kapsülü şeker hastalığı, romatizmal hastalıklar gibi bir çok nedenle enflamasyon gelişmesi sonucunda ortaya çıkar. Şiddetli ağrı ve omuz hareketlerindeki kısıtlılık başlıca hasta şikayetlerindendir. Altta yatan hastalığın kontrolü, eklem içi steroid uygulaması, fizik tedavi ve anti-enflamatuar ilaçlar başlıca tedavi yöntemlerindendir. İleri evrelerde eklem sertiliği gelişen hastalarda kapsülün çevre yumuşak dokuların gevşetilmesi gerekmektedir.
Kalsifik Tendinit
Kalsifik tendinit omuz eklemini çevreleyen bağ dokularının içinde kalsiyum çökmesi sonucu sertleşmesi ile ortaya çıkmaktadır. Omuz ekleminde ağrı ve hareket kısıtlılığı ile ortaya çıkmakta ve direk grafilerde omuz eklemin anormal bölgelerinde kemiksel yapılara rastlanmaktadır. Cerrahi olarak temizlik yapılabileceği gibi steroid enjeksiyonları, anti-enflamatuar ilaçlar ve fizik tedavi ile semptomatik tedavi de denenebilmektedir.
Omuz Eklemi Kireçlenmesi (Artrozu)
Omuz eklemi kireçlenmesi sıklıkla ileri yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Eklem hreket kısıtlılığı ve ağrı en sık belirtilerdendir. Omuz eklemi artrozunda eklem çevresinde osteofitler (kemik çıkıntılar) oluşmakta, omuz yukarı doğru ilerlemekte ve omuzda sıkışma meydana gelmektedir. İleri olgularda dödürücü manşet tendonlarında yırtık görülmekte ve omuz hereketinde ciddi kısıtlılık görülmektedir. Omuz eklemi kireçlenmesinin tedavisinde anti-enflamatuar ilaçlar, fizik tedavi, eklem içi enjeksiyonlar (steroid, hyalüronik asit, trombositten zengin plazma) gibi tedavi yöntemleri kullanılabileceği gibi, artroskopik eklem debridmanı, parsiyel veya total omuz protezi gibi tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.
Akromio-klaviküler Eklem Yaralanmaları
Akromio-klaviküler eklem, omuz ekleminin üst komşuluğunda bulunan ve kürek kemiği ile köprücük kemiği arasında yer alan eklemdir. Genç hastalarda sıklıkla travmalara bağlı olarak yaralanma meydana gelirken ileri yaşlı hastalarda eklem kireçlenmesi nedeniyle ağrı şikayeti ile başvurmaktadır. Travmalarda yaralanmanın ciddiyetine göre eklemde oluşan ayrışmanın derecesine göre bandaj ve-veya cerrahi tedavi planlanırken, eklemde oluşan kireçlenmelerde de anti-enflamatuar ilaçlar, steroid enjeksiyonları ve fizik tedavi uygulamaları yapılabileceği gibi ileri evre olgularda cerrahi tedavi yapılmaktadır.