Diz Protezi Tasarımları
Diz, stabilitesi statik stabilizatörlere (bağlar), dinamik stabilizatörlere (kas-tendon üniteleri) ve geometrik uyumluluğa bağlı olan mafsallı bir eklemdir. Diz protezleri, bileşenler arasındaki hareketi kısıtlayarak Arka Çapraz Bağı Koruyan, Arka Çapraz Bağı Kesen, Varus-Valgus Kısıtlı ve Döner Menteşeli tipleri dahil olmak üzere, doğal dizdeki eksiklikleri telafi etmek için farklı seviyelerde doğal stabilite sunabilir.
Arka Çapraz Bağı Koruyan Diz Protezleri
Bu tasarımların femoral ve tibial bileşenleri doğal arka çapraz bağın korunmasına olanak tanır. Bu nispeten kısıtlamasız tasarımların başarısı, sağlam bir biyomekanik ortama bağlıdır. Minimal defektli, sağlam yumuşak dokulu ve işlevsel ve dengeli kalan bir arka çapraz bağa (AÇB) sahip kaliteli bir kemik bulunmalıdır.
Her İki Çapraz Bağı Koruyan Diz Protezleri
Her iki çapraz bağı koruyan protezler ortopedinin ilk günlerinden beri tasarlanmıştır. O ilk günlerde bile cerrahlar ve üreticiler ÖÇB fonksiyonunun kinematik, propriyosepsiyon ve stabilite açısından öneminin farkındaydı. . Minimal defektli, sağlam yumuşak dokulu ve işlevsel ve dengeli kalan bir arka ve ön çapraz bağa sahip kaliteli bir kemik bulunmalıdır.
Arka Çapraz Bağı Kesen Diz Protezleri
Posterior stabilizasyonlu tasarımlar, fleksiyonda aşırı posterior tibial translasyonu sınırlayarak arka çapraz bağın fonksiyonunun yerini alır.
Yapılan çalışmalar, AÇB’ı koruyan ve kesen tasarımları karşılaştırırken işlev, hasta memnuniyeti veya hayatta kalma açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır.
Varus-Valgus Kısıtlı Diz Protezleri
Varus-valgus kısıtlı implantlar, koronal düzlemde doğal stabilite sağlayan uzun bir tibial post ve derin bir femoral kutuya sahiptir. Tibial ve femoral bileşenleri birbirine bağlayan bir bağlantı olmadığından bu implantlara bazen bağlantısız kondiler kısıtlı protez adı verilir. Varus-valgus kısıtlı implantlar, dizin yanlaradoğru eğimini ve dönmesini değişken ölçüde sınırlar.
Döner Menteşeli Diz Protezleri
Döner menteşeli diz implantları, çoğunlukla şiddetli kemik kaybı veya kompleks instabilite için gerçekleştirilen karmaşık revizyon ameliyatları ve onkolojik rekonstrüksiyon için kullanılan, oldukça kısıtlı cihazlardır. Tibial ve femoral bileşenler, implantların içine yerleştirilmiş bir menteşe ile birbirine bağlanır.
Medial Pivot Diz Protezleri
Medial pivot TDP, temas gerilimlerini ve polietilen aşınmasını azaltmak için tasarlanmıştır. Medial tarafta, tibial taşıyan yüzey kondil ile uyumlu olup dönmeye izin verir, oysa lateral tarafta tibial yüzey kondilden daha büyük bir yarıçapa sahiptir ve posterior rotasyona ve translasyona izin verir.
Yüksek Fleksiyonlu Diz Protezleri
Postoperatif fleksiyon TDA’nın başarısını değerlendirmek için kullanılan parametrelerden biridir. Normal dizde 150° fleksiyon vardır ancak TDA’dan sonra 110°’nin üzerine nadiren çıkılır. Özellikle genç hastalar için yüksek fleksiyona (> 125°) izin veren protezler tasarlama girişimleri arasında, posterior kondiller yoluyla eğrilik yarıçapının uzatılması, posterior kondiller ofsetinin arttırılması, tibial insertin girintili hale getirilmesi, troklear oluğun uzatılması ve kamın değiştirilmesi yer alır.
Cinsiyete Özel Diz Protezleri
Erkek ve kadın dizlerindeki anatomik farklılıklar uzun süredir bilinmektedir ve kadınlar da erkeklere göre daha sık TDP yapılmaktadır. Ancak bu dizaynlar memnuniyet veya klinik veya radyolojik sonuç açısından fark yaratmamaktadır.
Tek Kompartmanlı Diz Artroplastisi
Tek kompartmanlı diz artroplastisi ilk olarak 1970’lerde tanıtıldı ve minimal invazif cerrahi tekniklere olan son ilgi, bunda eş zamanlı bir yeniden canlanmaya yol açtı. Tek kompartmanlı artroplasti, tek bir eklem kompartmanının her iki tarafını, genellikle medial tarafı, ancak bazen lateral ve hatta patellofemoral kısma uygulanan protez tipidir. Medial veya lateral bölme için protezler tipik olarak metal bir kondiler bileşene ve metal destekli bir tibial taşıma yüzeyine sahiptir arada da polietilen inser vardır.
