Bel Ağrısının Sebepleri Nelerdir?
Bel bölgesi birçok omurun eklemleşmesi ile çoklu eklem bağlantılarının olduğu bir bölgedir. Bu bölge ağrıları eklemlerden kaynaklanacağı gibi bu bölgede çokça bulunan kaslardan ve ligamentlerden de kaynaklanabilir. Bel bölgesindeki omurlar vücudun öne ve yana eğilmesinde aktif rol oynarlar. Omurga hareketliliğinin büyük bir kısmını sağlayan yapılar travmalar, zorlanmalar, ilerleyen yaşla beraber oluşan kireçlenmeler, omurlar arasında bulunan disklerin hasarlanması ve/veya omurları saran ligamanların hasarlanması gibi birçok nedenle bel ağrısı ortaya çıkabilmektedir. Bel ağrısı, günlük hayatta hastaların uyku bozukluğu, hareketliliğini bozarak yaşam kalitesini olumsuz etkilemekte ve poliklinik başvurularının büyük bölümünü oluşturmaktadır. Bazı bel ağrıları geçicidir, diğer bel ağrıları ise uzun süreli veya kronik olabilir. Bel ağrısının nedenleri arasında kireçlenme, artrit, romatizmal ve romatizmal olmayan kireçlenmeler, osteoporotik çökme kırıkları, miyalji, enfeksiyöz artrit (septik artrit), diskit, omurga eğrilikleri (skolyoz, kifoz), metastatik veya primer omurga tümörleri bulunur.
Bel Ağrısına Hangi Semptom ve Bulgular Eşlik Eder?
Bel ağrısı ile ilişkili semptomlar nedene bağlı olarak şunları içerir;
- Topallama,
- Yan ağrısı,
- Belde hareket kısıtlılığı,
- Sıcaklık,
- Bel üzerinde şişlik,
- Bel bölgesi hassasiyeti,
- Sırt üstü yatamama
- Bacağa yayılan elektriklenme
- Bacağa yayılan güçsüzlük
Bel Ağrısında Tanı Nasıl Konulur?
Bel ağrısına yol açabilecek bel bölgesinden kaynaklı sorunlar olabileceği gibi bazı karın içi organ sorunları da yansıyan ağrı şeklinde bu ağrıya yol açabilmektedir. Bu bölge ağrılarının nerden kaynaklandığının ayırt edilebilmesi doğru tedavi yöntemi için elzemdir. Hastalığın tanısı için ayrıntılı anamnez çok önemlidir. Ağrının şiddeti, karakteri, gün içinde ne zaman oluştuğu, hareketle artıp artmadığı, ağrının yayılımı gibi bilgiler ağrının kaynağının bulunmasında önemlidir. Fizik muayene manevraları ağrıyı şiddetlendiren pozisyonları saptamak için kullanılabilir. Hassasiyet, iltihaplı alanlar üzerinde palpe edilerek ortaya çıkarılabilir. Düz bacak kaldırma, siyatik belirtilerini tespit edebilir. Bir hekim, kalça ağrısının nedenlerini daha fazla tanımlamak için X-ışınları, BT taramaları ve MRI taramaları dahil olmak üzere görüntüleme çalışmalarını kullanabilir. Bu değerlendirmeler sonrasında doğru teşhis ve tedavi planlaması yapılır.
Omurga Eğrilikleri Nelerdir?
Omurgada 7 adet boyun (servikal), 12 adet sırt (torakal), 5 adet bel (lomber), 5 adet sakral, 4 adet koksigeal omur bulunur. Servikal, torakal ve lomber bölgedekiler hareketli eklemlerdir. Omurganın önden bakıldığında görülen eğriliklerine skolyoz, yandan bakıldığında görülen eğriliklerini kifoz denir. Bel omurlarındaki yandan bakıda açı artışına hiperlordoz, açı azalmasına bel düzleşmesi denir. Omurgadaki bu eğrilikler doğuştan olabileceği gibi, ergenlikte veya ileri yaşta da ortaya çıkabilir. Doğuştan olan eğrilikler sıklıkla omurlardaki yapısal bozukluklar veya omurga kanalı içinde bulunan omurilik içindeki bozukluklara bağlı olarak oluşabilmektedir.
Ergenlikte ortaya çıkan skolyozun sebebi sıklıkla bilinmemekle beraber adölesan idiopatik skolyoz olarak adlandırılır. İleri yaşlarda ortaya çıkan omurga eğrilikleri sıklıkla kireçlenme ve/veya osteoporotik çökme kırıkları ile ortaya çıkar ve dejeneratif skolyoz olarak adlandırılır. Omurgada ortaya çıkan eğrilikler sebeplerine, eğrilik açısına ve ortaya çıkma yaşına göre sınıflandırılarak ilerleme potansiyeli de göz önüne alınarak takip ve tedavisi planlanır.
Omurga eğriliklerinin tedavisinde fizik tedavi egzersizleri, yüzme, Schroth egzersizleri, korse tedavisi ve cerrahi tedaviler planlanmaktadır. İleri derece eğriliklerde erken dönemde uzayan rodlarla cerrahi yapılabilirken, ilerleyen dönemlerde posterior enstrumentasyon ve füzyon gibi kalıcı cerrahi çözümler uygulanabilmektedir. Korse tedavilerinde kişiye özel korseler ile özellikle adölesan dönemde açılanması cerrahi gerektirmeyecek hastalarda kullanılabilen başarılı yöntemlerdendir. Torako-lumbo-sakral- orttezler (TLSO), Serviko-torako-lumbo-sakral- orthosis (STLSO), Charleston bending korsesi gibi korseler eğriliğin bulunduğu yere göre ve derecesine göre kullanılan korselerdendir.
Dar Kanal (Spinal Stenoz) Belirti ve Bulguları Nelerdir?
Dar kanal omurganın içerisindeki kanalın daralarak sinir köklerine ve/veya omuriliğe basması ile oluşan hastalıktır. Sinir köklerinin ve/veya omurilikteki basının derecesine bağlı olarak belirtiler ortaya çıkmaktadır.
- Bacaklarda uyuşma
- Bacaklarda güçsüzlük
- Öne eğilme ile artan ağrı gibi belirti ve bulgular kanal darlığına bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.
Kanal darlığına yol açan nedenler arasında omurlar arasında bulunan diskin taşması (bel fıtığı), omurlar arasında kireçlemeye bağlı oluşan kemik çıkıntılar, omurlar arasında kayma olması gibi nedenler sayılabilir.
Hastanın detaylı sorgulanmasından sonra yapılan fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri (Bilgisayarlı Tomografi ve MRI) ile tanı konulmaktadır. Erken evrelerde non-steroid antienflamatuar ilaçlar, kilo verme, aktivite modifikasyonu, fizik tedavi, fluroskopi eşliğinde enjeksiyon, gibi tedavi yöntemleri kullanılsa da, ileri darlıklarda cerrahi tedavi gerekmektedir. Cerrahi tedavide diskin çıkarılması gibi yumuşak dokuya yönelik işlemler yapılabileceği gibi birden fazla seviyede olan ve ileri dejenerasyonu bulunan hastalarda posterior enstrümentasyon ve füzyon (omurlar vidalanarak dondurma işlemi) yapılmaktadır.